Færsluflokkur: Menning og listir

Íslensk orðræða

Hverskonar drög að geðbilunarruglandi er það sem hrjáir þetta ESB fársjúka kratastóð, sem þessa dagana safnast saman á Austurvelli til að opinbera andlega fátækt sína, ofstæki og illkvittni? Þetta einkennilega fólk minnir einna helst á holdsveikisjúklinga fortíðarinnar, sem sagðir voru gjarnir á að ota fram kaunum sínum að vegfarendum á fjölförnum stöðum.

 

Svo mælti tæplega sextug íslensk húsmóðir, Anna Valvesdóttir, í kommenti við frétt DV af mótmælafundi á Austurvelli og ræðu Evu Maríu Jónsdóttur. Anna er sjálfsagt vænsta kona, en ekki er beint hægt að segja að hún reyni að skilja sjónarmið þeirra sem eru ósammála henni, þótt í þeim hópi séu eflaust ættingjar og vinir og samferðafólk.

Anna fékk fimm læk fyrir kommentið.

 

Er þetta leið til að tala saman

 

- - - o - o o o - o - - -  

alftir3 


Hobbittinn, LOTR, stríðs-"glorification"?

Horfði á Hobbitann í gær og fór svona að velta fyrir mér, eru þessar Tolkien-myndir ekki voðalegar stríðsupphafningamyndir? Þær hverfast um bardaga og stríð, söguhetjur sýna hugrekki með því að handleika glansandi fögur sverð og ráðast að óvini með öskrum og látum undir hetjulegri tónlist, óvinurinn er ómennskur, alvondur og réttdræpur.

Ef ég væri að þjálfa upp hermenn fyrir stríð myndi ég sýna þeim LOTR myndirnar, segja þeim að óvinurinn væru Orcar og að við værum góðu gæjarnir. Því þannig er það alltaf í stríði.

lotr3-battle 


Þingmaður vill lækka laun kvenna í Sinfó

Ungur þingmaður Sjálfstæðisflokksins vill lækka laun kvenna í Sinfóníuhljómsveit Íslands. Samkvæmt frétt RÚV lýsti þingmaðurinn furðu sinni á launum kvenna í hljómsveitinni.

Þingmaðurinn telur að konurnar í Sinfó eigi að vera svo ánægðar með að fá tækifæri til að spila með sveitinni og geta sett það á ferilskrá sína, að þær þurfi alls ekki há laun.

Ég held að það væri heiður að spila í einni flottustu sinfóníu heims og það væri dýrmætt fyrir frekari frama í tónlistinni. 

Þingmaðurinn, sem er af karlkyni, talaði ekkert um laun karlmanna í Sinfóníuhljómsveitinni, svo væntanlega vekja þau enga furðu í huga hans. Þingmaðurinn telur sem sé ekki að það þurfi að lækka laun karlmanna í Sinfóníhljómsveitinni, bara laun kvenna.

Sjaldan hefur karlremba opinberast með jafn skýrum hætti úr ræðustól Alþingis.


Jan Dismas Zelenka

Dresden var um aldir höfuðborg Saxlands og mikil menningarmiðstöð. Borgin skartaði einstaklega glæsilegum borgarkjarna í barokk- og rokkokóstíl, þar sátu kjörfurstar og síðar konungar Saxlands sem studdu dyggilega við menningarlíf borgarinnar. Frá tímum Ágústusar I kjörfursta höfðu laðast til borgarinnar framúrskarandi tónlistarmenn, arkitektar og málarar og borgin var miðstöð æðri menntunar og verkfræði auk lista.

Þangað kom Jan Zelenka, um það bil þrítugur að aldri, sem bassaleikari við konunglegu hljómsveit borgarinnar. Hann var fæddur og uppalinn í litlu sveitaþorpi í Bæheimi, Louňovice (nú í Tékklandi), sonur organista og skólameistara. Lítið er vitað um æsku hans, en ætlað er að hann hafi numið tónlist í Jesúítaskóla í Prag fyrir komuna til Dresden. Í Dresden var hann í háborg tónlistar þessa tíma. Þar starfaði ein allra fremsta hljómsveit Evrópu, tónlist gerjaðist og þaðan bárust um álfuna straumar og stefnur. Zelenka ávann sér virðingu, hann aðstoðaði um árabil hoftónlistarstjórann, en hlaut sjálfur ekki þá stöðu. Hins vegar var hann skipaður kirkjutónlistarstjóri hirðarinnar 1735. Johann Sebastian Bach var skipaður í sömu stöðu ári síðar við hlið Zelenka, Bach og hann þekktust og var Zelenka eitt af uppáhaldstónskáldum Bach. Sjálfur bjó Bach í Leipzig, sem ekki er langt frá Dresden og var einnig í ríki Saxlandskonungs. Aðdáendur Bach ættu hiklaust að kynna sér verk Zelenka, sem gefa þeim ríkari sýn í tónlistararf þessa tíma.

Zelenka kvæntist ekki og lítið vitað um hans persónulega líf. Tónlist hans er fyrst og fremst kirkjuleg og hann hefur verið trúaður. Hann var skírður millinafni guðspjallamanns, Lúkas, en tók sjálfur upp þess í stað nafnið Dismas. Dismas er óvenjulegt biblíunafn en það nafn er í síðari tíma guðspjöllum gefið öðrum ræningjanna tveggja sem dæmdir voru og krossfestir með Jesú. Barrabas var hinn, en Dismas var sá sem iðraðist. Engar heimildir höfum við fyrir því af hverju Jan Lukas tók þessa óvenjulegu ákvörðun. Engin mynd er heldur varðveitt af tónskáldinu, svo vitað sé. Trúarvissu tónskáldsins má skynja í tónlist hans. Eitt sitt stærsta og glæsilegasta verk, Missa Votiva, samdi hann 1739, eftir áralöng erfið veikindi, hann hafði heitið sér því að semja stórbrotna messu ef hann skyldi ná heilsu. Ýmsir hafa borið verkið saman við Sálumessu Mozarts, þar sem þau bæði bera vitni hverfulleika lífs og í verkunum báðum skiptast á dularfullir kaflar þrungnir trega við lotningarfulla lofsöngva. Á meðan greina má vissa örvæntingu í verki Mozarts virðist Zelenka hins vegar leggja meira traust á almættið. Það er meira sem er heillandi við tónlist Zelenka, hún líkist vissulega á margan hátt verkum samtímamannanna Bach og Handel, en er samt öðruvísi og sérstök, annar hrynjandi, sem kannski endurspeglar tékkneska upprunan, ekki sams konar formfesta og hjá þýsku meisturunum en tónmálið svo einstaklega ljóðrænt og hrífandi. Ýmsir lýsa því sem svo að hann noti tónmyndir af svipaðri sköpunar- og frásagnargleði eins og synfónisk tónskáld löngu síðar. Zelenka lést 1745, 66 ára að aldri. Hann hafði á seinustu árum sínum, sem betur fer, safnað saman og skipulagt nótnasafn sitt, sem var varðveitt tryggilega eftir hans daga. Einum of tryggilega næstum því, því fáir komust til að skoða verkin næstu 200 árin. Á seinustu árum hafa menn uppgötvað þennan fjársjóð og heillast af meistaraverkum Jan Zelenka. Eitt það glæsilegasta, áðurnefnd Missa Votiva, verður flutt í fyrsta sinn á Íslandi næsta sunnudag 20. mars og miðvikudag 23. mars í Fella- og Hólakirkju, af Söngsveitinni Fílharmóníu og Bachsveitinni í Skálholti. Komið með í tímaferðalag og kynnist af eigin raun verðskulduðum meistara!

dresden


Heimsljósi gríðarvel tekið! Ekki missa af í kvöld!

'Bravó' hróp fylltu kirkjuna eftir lokatóninn í Heimsljósi Tryggva M. Baldvinssonar, sem við frumfluttum sl. sunnudagskvöld. Yndislegt tónverk sem greinilega hitti tónleikagesti í hjartastað!

Kórinn stóð sig bara held ég mjög vel sem og hljómsveit og einsöngvarar.  Tónleikarnir verða endurteknir í kvöld, þriðjudagskvöld, kl. 20. Miðar seldir við innganginn. Ekki missa af einstöku tónverki!


Eins og músikölsk upplifun af að fljúga yfir Eyjafjallajökul!

jokull6

Þar sem jökulinn ber við loft

 

Þetta eru upphafslínur í alveg hreint mögnuðu tónverki eftir Tryggva M. Baldvinsson sem kórinn minn Söngsveitin Fílharmónía frumflytur á tónleikum um helgina. Línurnar eru líkast til kunnuglegar, þetta eru fleyg orð úr Heimsljósi Halldórs Laxness, en Tryggvi semur verk sitt við texta úr bókmenntaverki Nóbelskáldsins. Satt best að segja tekst honum alveg frábærlega vel að fanga fegurðina og ljóðrænar tilfinningar úr sögunni og varpa í nýja vídd tónlistarinnar.

Kórinn leitaði til Tryggva fyrir meir en tveimur árum síðan, til að falast eftir nýju verki að flytja á afmælisári kórsins sem fagnar nú 50 ára afmæli. Hann hefur unnið að þesu verkefni jafnt og þétt og hefur verið gaman að fá fregnir af því hvernig það þróaðist. Afraksturinn liggur nú fyrir, 45 mínútna verk í sex köflum sem við flytjum sem sagt á sunnudagskvöld og þriðjudagskvöld í Langholtskirkju.

Fyrsta æfing með 30 manna hljómsveit í gærkvöldi var mikil upplifun fyrir alla þátttakendur, að heyra í fyrsta skipti allt smella saman, 70 manna kór, einsöngvarana tvo og 30 manna hljómsveit sem Tryggvi leikur sér listilega að. Þetta er ýkjulaust með því skemmtilegasta sem ég hef gert með kór og allur hópurinn fullur eftirvæntingar. Var mikið klappað fyrir tónskáldinu, þegar lokatóninn var sleginn af, en hann sat spenntur út í sal að upplifa verk sitt lifna við.

Ýmsir vinir virðast smeykir við að fara á tónleika og hlusta á "nútímaverk". "Er þetta ekkert þungt?" er spurt. Ég vil nú fullyrða að allir hrífist með sem sitjast og hlusta! Ef þú nýtur þess að lesa fallegar bækur, að horfa á jökul baðaðan í sólskini, að hlusta á brimrót, horfa á sólsetrið, liggja uppá Esju og fylgjast með skýjunum, m.ö.o. ef þú nýtur fegurðarinnar í kringum okkur, þá mun þetta verk smjúga inn í hug og hjarta! Eins og ég skrifaði vinnufélögum: "Íslenska verkið er ekkert svona nútíma-torf, heldur meira eins og músikölsk upplifun af að fljúga yfir Eyjafjallajökul!"

Sem bónus flytjum við fyrir hlé valda kafla úr nokkrum af okkar uppáhaldsverkum, úr þeim aragrúa stórra kórverka sem kórinn hefur flutt á ferli sínum. Þetta er svona 'Best of' konfektblanda, gæsahúðarframkallandi kórkaflar eftir stóru meistarana, sem hrífa alla með, m.a. upphafið úr Carmina Burana, Hallelúja-kaflinn úr Messias og kafli úr Þýsku sálumessunni eftir Brahms. Að hlusta á öflugan gæðakór flytja þessi stykki í frábærri akústík Langholtskirkju er betra en nokkuð THX Surround bíókerfi!

plakat_700 


Mín Reykjavík

Eins og vanalega náði ég ekki að sjá nema lítinn hluta alls þess sem ég hafði krossað við og prentað út á lista mínum yfir atburði Menningarnætur. Skemmti mér þó prýðilega og sá og upplifði heilmargt. Einhvern veginn fannst mér borgin öll í góðu skapi.

Dagurinn byrjaði á því að við kona mín röltum í regnstökkum út að Kirkjusandi til að hvetja áfram hlaupara og klappa fyrir þeim. Ég hef tekið þátt sjálfur nokkrum sinnum og veit hvað það er gaman og gefur mikið að fá hvatningarorð áhorfenda og það stóð heima, þau sem við kölluðum eftir og klöppuðum fyrir brostu út að eyrum og veifuðu tilbaka. Ég mæli eindregið með þessu fyrir þá sem ekki vilja eða geta hlaupið með sjálfir! Við misstum af þeim fljótustu en fylgdumst með töluvert hálfmaraþonhlaupurum á meðaltempói. Viðskiptaráðherrann Gylfi Magnússon var einn þeirra sem fór framhjá, ég þekki hann ekki persónulega en var feykilega ánægður með að fá hann í ríkisstjórn í janúar og hvatti opinberlega til þess hér á þessari síðu og Facebook vefnum að hann yrði áfram í stjórn eftir kosningar.

Um hádegisbilið var farið á kóræfingu en kórinn minn Söngsveitin Fílharmónía steig fyrstur á svið við gafl Söngskólans og ræsti mikla söngskemmtun sem þar var haldin nú í þriðja sinn á Menningarnótt, með fjölda kóra og milli atriða stjórnaði Garðar Cortes fjöldasöng áheyrenda.

Við röltum svo yfir í Utanríkisráðuneyti þar sem ég heilsaði upp á góða vinkonu og fyrrum skólasystur sem var að segja frá og kynna störf ráðuneytisins á sviði kynningarmála og fjölmiðlatengsla. Fyrr en varði vorum við svo komin inn á skrifstofu ráðherra þar sem Össur sjálfur tók á móti okkur. Ég var óviðbúinn þessu skyndilega "ráðherraviðtali" og sagði mest lítið, fannst  ég ætti að segja eitthvað mjög merkilegt um öll þau stóru og miklu mál sem ráðherrann þarf að glíma við og ég rausa stundum um hér fyrst þetta tækifæri gafst. Hann lék þó á alls oddi, gaf okkur konfekt, sýndi gestum forláta útskorna taflmenn og leyfðu yngismeyjum tveimur að prufa ráðherrastólinn.

Við þræddum svo Grettisgötuna, þar sem gömul og falleg hús voru kynnt og komum upp á Skólavörðustíg. Þar fórum við á fallega málverkasýningu hjá vinkonu og fyrrum kórfélaga Margréti Brynjólfsdóttur en skömmu seinna hófust þar ljúfir og skemmtilegir tónleikar söngkonu, píanista og sellista. Þetta voru þau Sólveig Unnur, Hilmar Örn og Victoria og fór þetta fram í penni stofu í heimahúsi og bauð húsfreyjan gestum og gangandi kaffi og hafði fyrr um daginn borið fram stafla af vöfflum.

Tónleikar á Skólavörðustíg 25 á Menningarnótt

Tónleikar á Skólavörðustíg og myndlistarsýning Margrétar.

Úti fyrir á Skólavörðustígnum var margt um manninn, fjölmargir sem ég þekkti, gamlir skólafélagar og nágrannar, fólk sem ég unnið fyrir í starfi mínu og fólk tengt mér ýmsum fjölskyldu- og vinaböndum. Niðri á Laugaveg rakst ég fyrir einskæra tilviljun á góðan vin sem er búsettur í útlöndum og gátum við sest og spjallað í portinu við Lækjarbrekku.

Eftir stutt hlé þar sem farið var heim og snætt og bætt á nokkrum lögum af hlýjum fötum var haldið aftur út. Við fórum í Dómkirkjuna og hlýddum á hreint út sagt frábæra tónleika fjögurra ungra og hæfileikra söngvara og píanista, sungu óperuaríur og söngleikjaperlur af mikilli list og með heilmiklum leikrænum tilþrifum! (Takk fyrir mig, Hallveig, Gissur Páll, Sólveig, Jón Svavar og Hrönn!) 

Við héldum út í myrkrið og á Ingólfstorg og hlýddum á Hjaltalín og Hjálma. Torgið fullt af fólki og skemmtileg og glaðvær stemmning. Um meter aftan við mig stóð formaður fjárlaganefndar og naut tónlistarinnar sem barst frá sviðinu. Sá þar lögreglustjórann Stefán Eiríksson á vaktinni með tveimur lögregluþjónum. Stefáni kynntist ég í menntaskóla þegar leiðir okkar lágu saman í málfundafélaginu. Hann var einn af skærum stjörnum sigursæls ræðuliðs MH en ég hélt mig meira bakvið tjöldin í stjórn málfundafélagsins. Mér finnst virkilega flott af Stefáni að taka virkan þátt í störfum lögregluliðsins og ganga vaktir úti á götu meðal fólksins. Hann fær prik fyrir það!

Flugeldasýningin setti lokapunktinn á skemmtilegan og vel heppnaðan dag. Flott að vanda, gaman að heyra þúsundir fólks á öllum aldri breytast í hrifnæm börn og stara hugfangin á litadýrð þessarar ævagömlu efnafræði og segja Váááá í kór! Um 100.000 manns voru víst í bænum um þetta leyti eða tæplega þriðjungur allra landsmanna. Má geta þess, fyrir þá sem sjá á eftir peningum sem fara í flugelda sem fuðra upp, að sú fína skemmtun kostaði nú ekki nema 25 krónur á hvern haus sem á horfði.

Þetta var góður dagur. Ég var stoltur af borginni minni og glaður að sjá hversu margir eru tilbúnir að leggja á sig svo aðrir geta notið. Á svona degi hittast ráðherrar, þingmenn, skólakrakkar og popparar og heilsast og skemmta sér saman og ýta til hliðar áhyggjum og erli dagsins. Þrátt fyrir það hvað við erum ófullkomin, óþolinmóð og amatörar í svo mörgu og að hér er allt í skralli og er þetta mitt galna samfélag. Hér vil ég búa áfram, en ekki stinga af til Noregs eða annað útí heim og fara á nýjan byrjunarreit, fjarri vinum, kunnuglegum andlitum og götum. Ég vona innilega að sem fæstum finnist þau tilneydd að hverfa á brott.

Ég vil leyfa mér að vona að með svona jákvæðu hugarfari og samstöðu á öllum dögum, eins og við sýndum á laugardag, hljótum við að komast í gegnum hremmingarnar framundan.


Ekki missa af þessu! - Þrusu 'sánd' á lokaæfingu

Bach+Mozart_250Generalæfing var í morgun, laugardag, fyrir tónleikana sem verða á morgun sunnudag og miðvikudag, í Langholtskirkju kl 20 báða daga.

Þetta er eitthvað sem unnendur stórra kórverka mega ekki að láta fram hjá sér fara, en líka þeir sem lítið þekkja klassíska tónlist munu njóta þess að kynnast voldugum og tilfinningaríkum tónaheimi þessara mögnuðu meistara!

85 manna gæðakór í fantaformi, 28 manna hljómsveit með fólki úr fremstu röðum og fjórir einvala einsöngvarar af ungu kynslóðinni. Sjá nánari upplýsingar í fyrri færslu. og á heimasíðu kórsins.

Bach-Mozart


Tveir meistarar - gæsahúð fyrir kórunnendur!

Ég má til með að auglýsa á þessum vettvangi tónleika Söngsveitarinnar Fílharmóníu, en pistlahöfundur syngur sjálfur í þeim kór. Á tónleikunum verða flutt glæsileg verk eftir tvo stærstu meistara tónlistarsögunnar, Sálumessa Mozarts og messa í g-moll eftir Johann Sebastian Bach.

Tónleikarnir eru sunnudaginn 22. mars og miðvikudaginn 25. mars, kl. 20 báða daga, í Langholtskirkju.

Sálumessuna þekkja margir, en að þessu sinni verður flutt önnur útgáfa en sú sem oftast og raunar nær alltaf er flutt, sem er sú útgáfa sem nemandi Mozarts, Franz Xavier Süssmayr, lauk eftir að tónskáldið andaðist. Í 200 ár hafa tónlistarfræðingar og unnendur deilt um ágæti viðbóta Süssmayr, en auðvitað er ósanngjarnt að bera Süssmayr eða nokkurn annan mann saman við sjálfan Mozart.  Fáein tónskáld hafa, sérstaklega á síðustu áratugum, endurgert fullvinnslu Sálumessunnar, þ.e. tekið verkið eins og Mozart sjálfur skildi við það  og fyllt upp í eyðurnar. Sú útgáfa sem Fílharmónía nú flytur var kláruð árið 1982 af Duncan Druce, breskum fiðluleikara og tónskáldi, og hefur vakið verðskuldaða athygli.

Fáir almennir tónlistarunnendur gera sér grein fyrir hversu stór hluti verksins var ófrágenginn þegar Mozart kvaddi. Sérstaklega átti eftir að ganga frá mikið af hljóðfæraröddunum, en Druce hafði tilfinnanlega fundið fyrir því að raddsetning Süssmayr var víða varfærnisleg og einföld. Þá fundust löngu eftir tíma Mozarts og Süssmayr vísbendingar og fyrstu hendingar af Amen fúgu sem ekki er að finna í Süssmayr útgáfunni, en Druce kláraði og bætti í sína útgáfu, og þannig má segja að hún sé fullgerðari en Süssmayr.

Okkur vitanlega er þetta í fyrsta skipti sem þessi útgáfa Sálumessunnar heyrist hér á landi. Kórinn telur nú 85 manns en á tónleikunum leikur auk þess 28 manna hljómsveit og einvalalið söngvara syngur einsöngshlutverk.


Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband