Álit lögmanns

Lögmaður er ekki véfrétt. Þú sendir ekki spurningu til lögmanns eins og til Vísindavefsins.

Oftar en ekki er álit lögmanns fengið til að rökstyðja tiltekin sjónarmið. Lögfræði snýst ekki fyrst og fremst um að finna hið eina rétta svar við spurningu heldur miklu frekar um að rökstyðja svarið sem best.

Lögfræðiálit sem segir bara 'Já, þú gera svona', án frekari rökstuðnings er einskis virði.

Þegar hagsmunaaðili í miðri varnarbaráttu fyrir peningalegum hagsmunum kallar eftir lögfræðiáliti þá er það til að hjálpa sér í sinni baráttu, til að rökstyðja sín sjónarmið. Hagsmunaaðilinn er ekki að leita eftir hlutlausu áliti. 

Lögmaðurinn talar máli umbjóðanda síns og rökstyður það lögfræðilega sem best hann getur. 

Þess vegna er það ekki fréttnæmt að útgerðarfyrirtæki fær lögmann til að setja á blað álit sem hentar fjárhagslega hagsmunum þess. Ekki fréttnæmara en þegar einhver lögmaður úti í bæ talar máli skjólstæðings í hagsmuna- eða ágreiningsmáli.

Alveg sama hvað lögmaðurinn gerði í fyrra starfi. 

 

Jón Steinar Gunnlaugsson, lögmaður. 

Meinlegur misskilningur séra Sigríðar

Séra Sigríður Guðmarsdóttir mætti í útvarpsviðtal í gærmorgun til að gagnrýna hugmynd sem vakið hefur athygli, um að stofna nýtt trúfélag, Læknavísindakirkjuna, í þeim tilgangi að láta sóknargjöld sem félagið fengi frá ríkinu renna til heilbrigðisþjónustu.

Sigríður fann margt að þessari hugmynd og sagði hana bæði neyðarlega og einfeldningslega. Henni tókst að færa rök fyrir því að hugmyndin gerði lítið úr lífsskoðunarfélaginu Siðmennt.

Ég held að séra Sigríður hafi viljandi verið að misskilja hugmyndina. Hugmyndin er ekki komin fram vegna þess að fólk finni hjá sér einlæga þörf á nýju trúfélagi. Hugmyndin er komin fram vegna þess að margt fólk finnur ekki þörf fyrir trúfélög, fyrir sig og sitt líf. Þess vegna finnst fólki ekki að ríkið eigi að fjármagna trúfélög eins og hverja aðra almannaþjónustu með því að greiða sóknargjöld til trúfélaga án þess að innheimta slík gjöld sérstaklega frá þeim sem skráðir eru í félögin. 

Fólki finnst asnalegt og það fyrirkomulag að ríkisjóður greiði sóknargjöld til allra mögulegra trúfélaga, beint úr ríkissjóði eins og hver önnur ríkisútgjöld. (Ríkið innheimtir ekki sérstaklega þessi gjöld frá þeim sem eru í trúfélögum gagnstætt við það sem oft er haldið fram heldur er þetta fé tekið af almennum tekjum ríkissjóðs.) 

Trúfélög eru í eðli sínu ekki almannaþjónusta sem hið opinbera, ríki og sveitarfélög, eiga að fjármagna . Í trúfrjálsu landi á ríkisvaldið ekki að leitast við að styrkja trúfélög, sem eru grundvölluð á trúarkenningum sem alls ekki allir fallast á. Það breytir engu þó svo lögin heimili nú lífsskoðunarfélögum að fá sambærilega viðurkenningu og skráð trúfélög. Það breytir heldur engu þó svo margt í starf trúfélaga geti talist gott og þarft starf. Margs konar félög vinna gott starf, hjálparsveitir, góðgerðafélög, kórar og íþróttafélög, án þess að ríkið haldi þeim uppi og greiði félagsgjöld fyrir meðlimi félaganna beint úr ríkissjóði.  Svona félög, líkt og trúfélög og lífsskoðunarfélög, eru frjáls félagasamtök sem ríkið á ekki að fjármagna.

Hugmyndin um Læknavísindakirkjuna snýst um það að fólk vill ekki að almennir skattar sem við greiðum í ríkissjóð fari í að greiða sóknargjöld til Þjóðkirkjunnar, Votta Jehóva, Krossins, o.fl. trúfélaga, eins og gert er í dag.

Ef ríkið og ríkisstofnunin Þjóðkirkjan ætla að fela sig á bakvið þann útúrsnúning að ríkið innheimti sóknargjöld, þá eiga þeir sem ekki eru í trúfélagi að fá að sleppa því að greiða þann "skatt" - eða - fá að ráðstafa þessu "innheimta" gjaldi til hvaða (trú)félags sem er, jafnvel trúfélags sem er stofnað utan um trú og traust á læknavísindum og heilbrigðisþjónustu.

"Læknavísindakirkjan" og sóknargjöld

Nokkur umræða hefur skapast um þá hugmynd frá formanni Heilbrigðisnefndar Reykjavíkur, að stofna sérstakt trúfélag, "Læknavísindakirkjuna" í þeim tilgangi að fá sóknargjöld frá ríkinu og láta þau svo renna til Landspítalans.

Fjölmargir hafa lýst yfir stuðningi við hugmyndina og lýst sig reiðubúna til að ganga í félagið. Undirliggjandi er sú hugsun að ríkið láti of mikið fé til Þjóðkirkjunnar, m.a. sóknargjöld, sem eru 8.700 kr á mann á ári. (Sóknargjöld eru ekki innheimt sérstaklega af neinum manni, heldur "innifalin" í tekjuskatti. Ríkið greiðir sóknargjald fyrir sóknarbörn 16 ára og eldri, en innheimtir það ekki frá viðkomandi. Nánar útskýrt t.d. hér.)

En ef fólki finnst að of mikið fé renni frá ríkinu til Þjóðkirkjunnar í formi sóknargjalda þá er óþarft að stofna nýtt félag. Nóg er að þú sér ekki skráður hjá Þjóðskrá hjá viðurkenndu trúfélagi* þar með rennur ekki sóknargjald fyrir þig úr ríkissjóði.

Ef fækkar í Þjóðkirkjunni þá fækkar líka prestum á launaskrá hjá ríkinu**, um 1 prest fyrir hverja 4.000 (minnir mig) manns sem fækkar. (Með sama hætti myndi fjölga stöðugildum presta ef fjölgar í Þjóðkirkjunni.)

*(Eitt svokallað lífsskoðunarfélag, Siðmennt, er líka viðurkennt með sama hætti og skráð trúfélög, og rennur sóknargjald frá ríkissjóði til Siðmenntar fyrir hvern félagsmann sem skráður er í félagið samkvæmt Þjóðskrá. Þess ber að geta að félagið býður líka fólki að vera skráðir félagar bara hjá félaginu sjálfu en ekki í Þjóðskrá. Þeir félagar greiða beint og milliliðalaust félagsgjald til félagsins, sem fær ekki sóknargjald frá ríkinu fyrir viðkomandi.)  

**(Allir prestar Þjóðkirkjunnar og starfsfólk Biskupsstofu eru ríkisstarfsmenn og þiggja laun frá ríkinu.)

Myndin tengist efni pistilsins ekki beint. Þetta er mynd af Strak Trek söfnuðinum í Lynchburg, Virginu. 

Systur, mæður og dætur

Erna og Hulda eru systur. Erna á tvö börn. Hulda gat ekki eignast börn án aðstoðar. Hún fékk gjafaegg frá systur sinni. Eggið var frjóvgað í glasafrjóvgun með sæðisfrumum frá Hrafni, manni Huldu. Hulda er nú ólétt af sínu fyrsta barni. Hún og Hrafn eru að vonum himinlifandi enda búin að reyna lengi að eignast barn og nú gat systir hennar hjálpað þeim að láta drauminn rætast. Líffræðilega verður barnið barn Ernu og Hrafns, en auðvitað er barnið hennar Huldu. Þær systur ræddu þetta vel og vandlega og fengu ráðgjöf fagfólks.

 

Erna og Hulda 

 

Sigrún og Ragnheiður eru systur. Vegna sjúkdóms getur Sigrún ekki gengið með barn, en hún er með heilbrigðar eggfrumur. Ragnheiður bauðst til að gerast staðgöngumóðir fyrir systur sína. Egg úr Sigrúnu var frjóvgað með sæði Stefáns, manns Sigrúnar. Nú bíða Stefán og Sigrún spennt eftir sínu fyrsta barni. En það er Ragnheiður sem gengu með barnið.

 

Sigrún og Ragnheiður 

 

Hulda og Ragnheiður eru sem sagt báðar óléttar. í hvorugu tilfelli er barnið orðið til úr þeirra eigin kynfrumu. Hulda gengur með barn sem er getið úr eggfrumu systur sinnar og Ragnheiður gengur líka með barn sem er getið úr eggfrumu systur sinnar. Bæði ófæddu börnin eru jafnskyld mæðrunum sem ganga með þau.

Barn Huldu er að sjálfsögðu barn hennar, þó hún hafi fengið kynfrumu annars staðar frá. Hún naut bara aðstoðar systur sinnar til að barnið yrði til.

En hvað með barnið sem Ragnheiður gengur með? Auðvitað verður það barn Sigrúnar og Stefáns, eftir að það fæðist. Um það eru þau öll sammála, Ragnheiður, Sigrún og Stefán. En þangað til? Getur það verið hluti af líkama Ragnheiðar, en samt ekki hennar barn? 

Ég vil meina að við getum ekki litið svo á að ófætt barn í móðurkviði sé ekki barn móðurinnar sem gengur með það. Uppruni kynfrumna breytir því ekki. 

Dæmin hér að ofan sýna að við lítum öðruvísi á kringumstæður, jafnvel þó svo tæknilega, þ.e. líffræðilega séu dæmin alveg eins. 

Er það þá huglægt hver sé móðir barns, þegar móðir gengur með barn sem er ekki úr hennar eigin kynfrumu?

Ég spurði konu, í umræðu um málefnið, hvort hún gæti hugsað sér að ganga með barn fyrir aðra konu, ef hún sjálf hefði getið barnið með manni sínum. Hún kvað það af og frá, fannst það satt að segja fráleit spurning. Henni fannst algjör grundvallarmunur á því að ganga með eigið barn og að ganga með annarrar konu barn.

Orðrétt sagði viðmælandi minn:

 

Snýst ekki umræðan um að egg og sæði sem staðgöngumóðirin á ekkert í séu sett saman í glasi og komið fyrir í legi hennar og hún afhendi síðan kynforeldrum barnið aftur þegar hún er búin að baka það? [...]

það er engin ástæða til að flækja umræðuna með einhverjum hugleyðingum um hvort maður geti pantað eina frænku frá systur sinni til að eiga sjálf eða hvað það var... það er ekki staðgöngumæðrun, það er ættleiðing... og MILLJÓN sinnum flóknara...

 

Er þessi munur fyrir hendi? Er hann jafn mikill og við höldum? Er hann milljón-faldur??

Fyrstu staðgöngumæður lögðu til eigin egg, voru bæði egggjafar og staðgöngumæður. Svo líffræðilega voru þær að ganga með eigið barn. (Þetta er kallað traditional surrogacy, en er miklu óalgengara nú en hinsegin staðganga, gestational surrogacy.) Og eins og lýst er í dæmunum hér að ofan, þá er barn sem staðgöngumóðir gengur með úr annarrar konu eggi tæknilega (líffræðilega) alveg eins og barn sem kona gengur með, sem þegið hefur gjafaegg. Í fyrra tilvikinu líta margir svo á að móðirin, sú sem gengur með barnið sé alls ekki móðir þess, heldur "bara" staðgöngumóðir, sem sé eitthvað allt annað.

Ég er sjálfur mjög hugsi yfir þessu sjónarmiði, sem ég held reyndar að sé algengt og þessi ofangreindi viðmælandi sem ég vitna í er alls ekki ein um að halda á lofti, að það sé grundvallarmunur á því að búa til og ganga með eigið barn, og að "hýsa" annarra manna barn. Ég vona að dæmin hér að ofan sýni fólki að munurinn er kannski fyrst og fremst í huganum á okkur.

Ég sé t.d. alls ekki að það sé neinn grundvallarmunur á staðgöngu-meðgöngu og því þegar kona sem verður óviljandi ólétt ákveður að halda meðgöngu áfram til að gefa frá sér barnið til ættleiðingar. Í báðum tilvikum veit konan, á seinni helming meðgöngunnar að hún muni ekki ala barnið eftir fæðingu. Barnið verður ekki hennar. En ég held því fram að það sé hennar á meðgöngunni, óháð uppruna eggfrumunnar. (þetta sjónarmið útilokar ekki staðgöngumeðgöngur og er raunar lagt til grundvallar t.d. í Bretlandi, þar sem staðgöngumóðirin getur ekki endanlega gefið frá sér barnið, lagalega, fyrr en eftir fæðingu. Hún er að gefa frá sér sitt barn.)

Ég held að við eigum að velta þessum málum vel fyrir okkur í umræðu um fyrirbærið staðgöngumæðrun.

Hennar eigið barn? 

Jónas og malbikið

Jónas Kristjánsson telur afleitt að í nýju skipulagi við Mýrargötu sé bara gert ráð fyrir 0.8 bílastæði á hverja íbúð. Jónas telur það vera ofsóknir að borgin geri ekki ráð fyrir 2 bílastæðum á sérhverja íbúð.

Með illu er reynt að pína fólk til að fylgja sérviturri hugmyndafræði. En ekki á að vera í verkahring borgar að ofsækja borgarana. 

segir Jónas í pistli sínum Borgarar ofsóttir. 

Þetta er furðulegur pistill, sér í lagi frá heimsborgara eins og Jónasi. Hvort finnst Jónasi meira gaman að rölta um miðbæinn í Flórens, eða úthverfi í Mílanó? 'Gamla stan' í Stokkhólmi eða Solna? 

Nei, svona í alvöru talað, veit Jónas hvílíkt gígantískt landflæmi fer undir bílastæði og umferðarmannvirki í borginni? Og hann vill endilega malbika meira, í hjarta borgarinnar, við gömlu höfnina??

Hvernig sjá Jónas og aðrir bílaelskendur fyrir sér að Reykjavík eigi að þróast?

Borgin mun vonandi stækka áfram, annars dafnar hún ekki. Við getum reynt að skapa umhverfi þar sem mannlíf dafnar á götunum. Eða við getum byggt hverfi þar sem fólk er inni í húsum, fer niður í bílakjallara og ekur svo út og horfir á umhverfið út um bílrúðu. Það er ekki mannlíf, það er bílalíf. 

Þessar tvær myndir eru úr nýlegu hverfi, við Sóltún/Mánatún (bakvið Borgartún). Myndirnar eru teknar á sunnudagsmorgni að vori, þegar flestir íbúar og bílar eru heima. En skipulagið er í anda Jónasar Kristjánssonar, með malbiksflæmi, yfirdrifið mörgum bílastæðum, bæði ofan og neðan jarðar.

Fólk sem finnst það vera ofsótt í miðbænum gæti kannski flutt sig hingað. 

 

 

Miðbæjarhverfi, sem skipuleggjendur hafa lagt sig fram við að láta líta út eins og úthverfi. 

Með annars barn í móðurkviði??

Nokkur umræða hefur nú aftur sprottið upp um staðgöngumæðrun. Greinar um málið hafa birst á vefritunum knuz.is og skodun.is:

Að leigja leg eins og geymsluskápa

Staðgöngumæðrun í velgjörðarskyni

Að gefa líffæri eins og varahluti - hugleiðing um staðgöngumæðrun

Mér finnst þó besta greinin um málið sem ég hef rekist á á íslensku þessi hér, sem er næstum þriggja ára, eftir Ástríði Stefánsdóttur:

Álitamál tengd staðgöngumæðrun

Eins og ég skrifaði um í síðasta pistli hefur mér fundist rökstuðningur gegn staðgöngumæðrun á köflum ósannfærandi. En þetta er engu að síður vandasamt og viðkvæmt umfjöllunarefni, sem ég er ekki reiðubúinn að styðja skilyrðislaust.

Í Bretlandi hefur staðgöngumæðrun verið leyfð. Bretar hafa þó gætt vel að einu mikilvægu skilyrði sem ekki hefur verið nægilega rætt hér: Staðgöngumóðirin hefur full yfirráð yfir sínum líkama meðan á meðgöngunni stendur. Dómstólar taka ekki til greina bindandi samninga um að staðgöngumóður beri að afhenda barn. (Sjá t.d. hér: www.gov.uk/rights-for-surrogate-mothers)

Þetta fyrirkomulag gerir staðgöngumæðrun alls ekki ómögulega. Það er mjög fátítt að staðgöngumóðir skiptir um skoðun. (Það gæti líka gest en er alveg örugglega mjög fátítt, að þegarnir sem bíða eftir ófæddu barninu snúist hugur. Við komum aldrei algjörlega í veg fyrir þess háttar vanda, ekki frekar en þegar börn verða til með hefðbundnum hætti. Það þarf bara að vera klárt hver er réttur hvers, og að réttur barnsins sé í fyrirrúmi.)

Í mínum huga er þetta algjört lykilatriði - ófætt barn ER barn þeirrar móður sem gengur með það. Annað er að mínu mati siðferðislega óverjandi.

Sumir hafa líkt staðgöngumæðrun við líffæragjöf. Þetta eru þó eðlísólík fyrirbæri þó sumt sé svipað. EN jafnvel þó ég hafi samþykkt að gefa annað nýrað úr mér til náins ættingja, þá er það mitt nýra alveg þangað til læknar hafa fjarlægt það. Ef mér snýst hugur daginn fyrir fyrirhugaða aðgerð þá er það vissulega mjög bagalegt fyrir marga en ég hef til þess óumdeildan rétt, það kæmi aldrei lögregla heim til mín til að taka mig með valdi uppá spítala í nýrnabrottnám.

Ég ræð yfir mínum líkama. Punktur.

Fóstur er hluti af líkama konu. Uppruni kynfrumna breytir því ekki neitt. Þetta skilyrði verður að liggja til grundvallar allri umræðu um staðgöngumæðrun. Annars erum við komin á háskalegar brautir. 

 

 

Veik "þrýstings"rök gegn staðgöngumæðrun

Þau rök heyrast furðulega oft sem ein helstu rök gegn staðgöngumæðrun, að ef staðgöngumæðrun í velgjörðarskyni yrði leyfð þá gætu konur orðið fyrir svo miklum þrýstingi að gerast staðgöngumæður fyrir systur eða nánar vinkonur sem óskuðu eftir slíkri þjónustu. Rökin eru sem sé að vegna þessa þrýstings myndu kannski sumar konur taka slíkt að sér án þess að vera raunverulega sáttar við það.

Þetta er ekki sterk rök.

Konur  (og karlar) verða fyrir alls konar þrýstingi. Kona sem á kærasta verður fyrir miklum þrýsting ef hann biður hana að giftast sér. Er víst að hún geti staðist þann þrýsting? Segir hún 'já' bara til að þóknast kærastanum?

Kona sem á mann sem langar í börn getur orðið fyrir miklum þrýstingi frá honum að eignast barn. Getur verið að hún láti undan þeim þrýstingi og verði ólétt vegna óska mannsins?

Hvað með konu sem á systur sem er um það bil að verða gjaldþrota og missa íbúðina sína og biður systurina um aðstoð, verður sú kona fyrir miklum þrýstingi?

Kona sem yrði spurð hvort hún gæti gerst staðgöngumóðir yrði ekkert fyrir meiri þrýstingi en í fólk í ýmsum öðrum aðstæðum sem spurt er um erfiða hluti. Það eru ekki alvöru rök gegn staðgöngumæðrun, að þessi "þrýstingur" yrði svo óbærilegur að konur myndu samþykkja slíka bón gegn eigin sannfæringu. 

Ég tel sjálfur önnur rök miklu veigameiri. Þau helstu eru þau, að það er að mínu mati ekki hægt að aðskilja (lögfræðilega, siðferðilega) fóstur í móðurkviði og móður þess. Við lítum svo á flest að fóstur sé ekki orðið að sjálfstæðum einstaklingi snemma á meðgöngu, móðir og fóstur er ein manneskja, einn líkami, með vísi að öðrum einstaklingi.

Umræða um staðgöngumæðrun og undirbúningur að hugsanlegri löggjöf um slíkt ætti að taka mið af því.

 

Þjóðkirkjan hefur EKKI tekið skýra afstöðu með hjónabandi samkynhneigðra

Ótal sinnum síðustu daga og vikur hef ég séð Biskup Íslands endurtaka þau orð, að Þjóðkirkjan hafi tekið "skýra afstöðu með samkynhneigðum, réttindabaráttu þeirra, fjölskyldum og hjónabandi" (t.d. hér á heimasíðu Biskupsstofu.)

Þjóðkirkjan sem stofnun hefur alls ekki tekið "skýra afstöðu" með hjónabandi samkynhneigðra. Þjóðkirkjan leyfir starfsmönnum sínum, prestum kirkjunnar, að vera á móti hjónaböndum samkynhneigðra og heimilar prestunum að sýna slíka andstöðu í verki í starfi sínu með því að neita samkynhneigðum um hjónavígslu.  

Þetta er kallað að prestar hafi "samviskufrelsi" til að vera mótfallnir hjónabandi samkynhneigðra.

Það er í mínum huga Orwellskt "Newspeak" - öfugmæli - hjá Biskupi, að segja að kirkjan hafi tekið skýra afstöðu með hjónabandi samkynhneigðra, þegar sannleikurinn er sá að kirkjan hefur alls ekki gert það!

Franklin Graham gæti eflaust orðið fínasti Þjóðkirkjuprestur. Maðurinn er elskulegur, sanntrúaður og góður predikari. Hann er vissulega mikið á móti hjónabandi samkynhneigðra, en það er engin fyrirstaða gegn því að vera Þjóðkirkjuprestur. Þjóðkirkjuprestar mega vera á móti hjónaböndum samkynhneigðra og mega neita samkynhneigðum um þjónustu.

Þetta er svona pínu svipað eins og ef bandarískt rútufyrirtæki árið 1963 hefði sagt: "Við höfum tekið skýra afstöðu með blökkumönnum og réttindabaráttu þeirra", en gefið bílstjórum sínum "samviskufrelsi" til að neita að aka með svarta farþega.

„Hver einstaklingur er dýrmætur í augum Guðs“

Gefum Franklin Graham sjálfdautt kjöt

Trúboðinn og boðberi Guðs orðs Franklin Graham mætti í Kastljós í kvöld. Elskulegur og kurteis svaraði hann spurningum Þóru Arnórsdóttur, sem helst vildi bara ræða við hann um homma og lesbíur.

Graham útskýrði að hann væri ekkert að lýsa sínum persónulegu prívatskoðunum, heldur bara vilja Guðs og Hans orðum. Biblían hefði að geyma orð Guðs, og hún væri óskeikul.

Í þessum efnum fylgir Franklin Graham játningum íslensku Þjóðkirkjunnar, sem segja m.a. 

Þjóðkirkjan viðurkennir heilaga ritningu Gamla og Nýja testamentisins sem orð Guðs  

 

Já þær eru margar reglurnar sem Guð leggur okkur með orðum sínum. Meðal annars þetta:

5. Mós 14.3-21:

Hrein fæða og óhrein

³Þú skalt ekki eta neitt viðbjóðslegt. ⁴Þetta eru dýrin sem þið megið eta: naut, sauðfé, geitur, ⁵hirtir, skógargeitur, dádýr, steingeitur, fjallageitur, antílópur og gemsur.
⁶Þið megið eta öll dýr sem hafa klaufir, og þær alklofnar, og jórtra. ⁷En þessi dýr, sem jórtra og hafa alklofnar klaufir, megið þið ekki eta: úlfalda, héra og stökkhéra því að þau jórtra að vísu en hafa ekki klaufir. Þau skulu vera ykkur óhrein, ⁸einnig villisvínið því að það hefur klaufir en jórtrar ekki. Það skal vera ykkur óhreint. Þið megið hvorki leggja ykkur kjöt þessara dýra til munns né snerta hræ þeirra.
⁹Af lagardýrum megið þið neyta alls sem hefur ugga og hreistur. ¹⁰En þið megið ekki eta neitt sem hvorki hefur ugga né hreistur. Það skal vera ykkur óhreint.
¹¹Alla hreina fugla megið þið eta. ¹²En þetta eru fuglarnir sem þið megið ekki eta: örninn, gammurinn, skegggammurinn, ¹³gleðan, ýmsar fálkategundir,¹⁴hrafnakynið, ¹⁵strúturinn, uglan, mávurinn, haukakynið, ¹⁶hornuglan, náttuglan, snæuglan, ¹⁷pelíkaninn, hrægammurinn, súlan, ¹⁸storkurinn, lóukynið, herfuglinn og leðurblakan.
¹⁹Öll vængjuð skordýr skulu vera ykkur óhrein, þau má ekki eta. ²⁰En alla hreina fugla má eta.

²¹Þið megið ekki eta neitt sjálfdautt. Þú mátt gefa það aðkomumanni í borgum þínum að eta eða þú getur selt það aðkomumanni. En þú ert Drottni, Guði þínum, helgaður lýður. 

Ber virðingu fyrir samkynhneigðum

Flugvöllur - nr. 2: Hvað með Bessastaðanes??

Ítarleg og vönduð skýrsla var gefin úr af Samgönguráðuneyti og Reykjavíkurborg í apríl 2007 um mögulega framtíð Reykjavíkurflugvallar. Að baki hennar liggur mikil vinna og margir sem komu að gerða hennar. Ég hvet þá sem vilja ræða þetta mál að lesa skýrsluna gaumgæfilega. Það er oft svo í samfélagsumræðunni, að menn tala og tala og mynda sér mjög eindregnar skoðanir, en hafa ekki fyrir því að kynna sér ítarlegar upplýsingar um málið. 

Í skýrslunni er reynt að skoða efnahagsleg áhrif ýmissa möguleika, en þeir helstu eru: óbreyttur flugvöllur í Vatnsmýri, minni flugvöllur í Vatnsmýri, flugvöllur á Lönguskerjum, flugvöllur á Hólmsheiði, eða að innanlandsflug flytjist frá Reykjavíkurflugvelli til Keflavíkur.

Við vinnslu skýrslunnar var ekki búið að ljúka ítarlegri úttekt á veðurfari á Hólmsheiði, en það er þó gert ráð fyrir því að nýting flugvallar á heiðinni yrði lakari en í Vatnsmýri. Mér sjálfum hefur sýnst að flugvölllur á Hólmsheiði sé í rauninni ekki alvöru valkostur, og varla heldur á Lönguskerjum.

Það eru einnig nefndur til sögunnar ýmsir aðrir valkostir, sem hafa komist í umræðuna á einhverjum tímapunkti, m.a. flugvöllur á Bessastaðanesi. Það kemur raunar fram að flugvallarstæði á Bessastaðanesi fær góða einkunn.

 

Í forsendum skýrsluhöfunda kemur fram að Löngusker og Hólmsheiði eru taldir einu staðirnir í nágrenni Reykjavíkur sem hafa nægt rými fyrir "alhliða flugvöll", en Bessastaðanes er aðeins talið rýma "lágmarksflugvöll fyrir innanlandsflug" (Sjá skýrslu, bls. 43-44).

Mér kemur það spánskt fyrir sjónir að lesa að aðeins sé pláss fyrir "lágmarksflugvöll" á Bessastaðnesi, en "alhliða flugvöll" á Lönguskerjum, úti í sjó! Ef hægt er að gera uppfyllingar undir flugvöll á Lönguskerjum (sem myndi reyndar kosta mjög mikið, tugi milljarða, og hafa mikil  umhverfisáhrif) er þá ekki líka hægt að gera minni uppfyllingar við Bessastaðanes, til að koma slíkum flugvelli fyrir þar?

Ég er líka nokkuð viss að ýmsar forsendur frá árunum 2006-2007 hafa breyst. Þegar skýrsluhöfundar teikna upp "alhliða flugvöll" er gert ráð fyrir umtalsverðri aðstöðu fyrir einkaflug, flugkennslu, og "viðsiptaflugi". Allt hefur þetta minnkað verulega (m.a. vegna breytts efahags og miklu hærri eldsneytisverðs) og, það sem meiru máli skiptir, mikið af þessu má að skaðlausu vera í Keflavík! Viðskiptaflug á væntanlega við einkaþotur, sem eru mun sjaldséðari nú en á árunum 2006-2007.

 

Er raunhæfur möguleiki að byggja innanlandsflugvöll á Bessastaðanesi, sem myndi fullægja þörfum innanlandsflugs næstu 100 ár og skapa ásættanlega málamiðlun - gefa Reykjavík möguleika á að stækka og auka verulega byggð nálægt miðbænum, en allir landsmenn hefðu hag af því - og viðhalda góðum flugsamgöngum milli landsbyggðar og höfuðborgar svæðis?

Hér er ein útfærsla (héðan), einföld teikning þar sem flugbrautum núverandi Reykjavíkurflugvölls er komið fyrir á Bessastaðanesi. Flugbrautirnar þurfa hins vegar ekki að vera þrjár og og þurfa ekki ða hafa þessa afstöðu hver til annarrar, þannig má hæglega koma tveimur flugbrautum betur fyrir, en myndin sýnir.