Býli í bröttum brekkum - betra líf í ESB?

Meðal þess sem spurt er um í "hraðaspurningalista" ESB vegna umsóknar Íslands:

 24. National statistics concerning measures to adapt agricultural structures:

a) Compensatory allowances:

- Hill and mountain areas: number of holdings, Utilised Agricultural Area (UAA) and number of livestock units (LSUs) in the following three categories:

(1) Altitudes>800 m;

(2) Slopes>20% (below 800 m);

(3) Altitudes between 600 m and 800 m and slopes > 15%.

- Areas with significant handicaps:

(1) Areas where the yields of grass or cereal are <80% of the national averages: number of holdings, total UAA and total LSUs;

(2) Areas where key economic indicators (e.g. value added farmers&#39; gross and net earnings, earned income, etc.) are below the national average: number of farmers, total UAA and total LSUs.

b) Investment: Number and proportion of holdings where the income earned per annual man-work unit is < 1.2 times the average of non-agricultural workers in the area and which provide at least 50% of the holder&#39;s total farm income.

c) Young farmers and early retirement: Age profile of farm holders by five-year bands, including the number of 40 years old.

 

Ekki skrýtið þótt bændur vilji fá þetta þýtt á íslensku. Ætli það sé tilfellið að bændur í ESB fái niðurgreiðslur sem að einhverju leyti miðist við hlutfall jarðar sem liggur í miklum halla?  Að það borgi sig að búa í brekku? Gefur orðinu hallarekstur alveg nýja merkingu.

Skyldi bú Halla Ben standa í miklum halla?

Karlar þurfa ekki að ómaka sig?

Afar forvitnilegt viðtal er að finna í aukablaði um börn og uppeldi sem fylgdi Morgunblaðinu í gær, föstudag, undir fyrirsögninni Einhleypar konur í tæknisæðingu. Rætt er við Þórð Óskarsson, lækni hjá fyrirtækinu Art Medica sem býður upp á þessa þjónustu. Þetta er víst ný þjónusta, fyrst leyfð í fyrra, svo það er eðlilegt að fyrirtækið vilji auglýsa og upplýsa um þennan möguleika. Á heimasíðu þess stendur raunar að markmið fyrirtækisins sé að hjálpa pörum að eignast barn, en þetta er kannski fyrst og fremst aukabúgrein að aðstoða einhleypar konur.

Tæknisæðing er það þegar sprautað er sæði í leg konu, sem sé sæðing án samfara. Þetta er oft gert til að hjálpa pörum sem eiga í erfiðleikum með að geta barn en eru ekki ófrjó, til að auka líkur á getnaði. Gervifrjóvgun er flóknari aðgerð, en þá er egg tekið úr konu og frjóvgað i tilraunaglasi.

Þórður upplýsir að á annan tug einhleypra kvenna komi í svona meðferð í hverjum mánuði. sem sé á bilinu 140-200 konur á ári. Sæðið kemur utan úr Evrópu, hægt er að panta sæði úr "þekktum" gjafa, þannig að væntanlegt barn geti eftir 18 ára aldur fengið uppgefið nafn blóðföður síns. Þeir gjafar sem heimila slíkt eru þó færri en hinir sem kjósa fulla nafnleynd og þekkta sæðið er dýrara. Flest börn sem fæðast eftir gjafasæðingu fá því aldrei að vita um faðerni sitt, nema hvað ávallt fylgja sæðisskammti upplýsingar um háralit, augnlit, hæð, þyngd og starf. 

Mér finnst þetta ansi hreint merkileg þróun. Ég hygg að móðureðlið sé ansi ríkt í hverri konu og skil vel konur sem komnar eru vel yfir þrítugt að vilja ekki missa af þeim möguleika að eignast börn. Hitt er á að líta að það hefur aldrei beinlínis þótt eftirsóknarvert að vera einstætt foreldri. En sumar konur kjósa það greinlega, frekar en að verða ekki foreldri.

Þetta hlýtur samt að vekja alls konar spurningar og heimspekilegar vangaveltur. Ég lít sjálfur hikstalaust á mig sem feminista, en hlýt líka stundum að líta á samfélagið út frá sjónarhóli karls. Ég veit ekki, mér finnst á einhvern hátt svolítið skrýtin tilhugsun að það geti verið algjört einkamál konu að eignast og ala upp barn. Barn sem ekki á nema eitt foreldri (þó síðar geti komið til stjúp- eða fósturforeldri) - lagalega séð nánast eingetið.

Kannski er þetta bara óþarfa minnimáttarkennd. Flestar konur vilja vonandi áfram geta börn með okkur körlum, í eigin persónu, en ekki bara sem sýni í glasi. Því ekki gefst okkur strákunum kostur á að eignast börn nema við nælum okkur í konu fyrst.

 

Er þessi í bankanum?

Fjölmiðlafulltrúar geta verið gagnlegir

Ef Magnús Árni Skúlason væri með sinn eigin prívat fjölmiðlafulltrúa eins og sumir helstu ríkisbubbar landsins myndi hann ekki hafa eftir sér sama dag og þessi frétt er birt að hann íhugi meiðyrðamál gegn Morgunblaðinu vegna þessarar fréttar! Það bætir ekki stöðu hans, þvert á móti.

Maður getur svo sem velt fyrir sér hvort þessi frétt verðskuldi stríðsfyrirsögn þvert yfir forsíðu. Eins og tekið er fram í netfréttinni hefur Magnús ekki gert neitt ólöglegt eða hvatt til neins ólöglegs. Kannski á mörkum þess að vera siðlegt, að liðka fyrir og hvetja til viðskipta sem grafa undan markmiðum þeirrar stofnunar sem hann gegnir trúnaðarstörfum fyrir, og skapa vinnu og arð fyrir vini sína. En hann virðist alls ekki vera að misnota sér trúnaðarupplýsingar og ég býst ekki við að bankaráðið komi neitt að því að ákveða hvaða fyrirtæki fái "aflandskrónukvóta".

Held að réttast sé að hann segi af sér sem bankaráðsmaður, til að komast útúr þessum augljósa hagsmunaárekstri. (Ef maðurinn er fulltrúi Framsóknarflokks er kannski ekki von að hann skilji hugtakið, þeir virðast líta á slíka árekstra sem eftirsóknarverð hagsmunatengsl!) 

Held nú að aðalmálið sé að þessi fjárans höft verði að leggja af sem fyrst. Það einfaldlega gengur ekki upp að hafa tvöfalt gengi á krónunni. Að stjórnvöld úthluti svo einstökum fyrirtækjum kvóta til að kaupa krónur á undirverði, miðað við önnur fyrirtæki, sér hver maður að býður upp á fyrirgreiðslupólitík af verstu sort.  Ég man síðast eftir svona tvöföldu gengi í heimsókn til Austur-Þýskalands 1988.

Gegn markmiðum Seðlabanka

Greiðvikni Bjarni

DV greinir frá því að öðlingurinn Bjarni Ármannsson hafi heldur betur verið óheppinn í viðskiptum við gamla bankann sinn. Afskrifa þurfi rúmlega 800 milljónir króna vegna láns til eignarhaldsfélags Bjarna, sem keypti hlut í fasteignafélagi bankans - af bankanum - rétt fyrir áramót 2007-08.

Bjarni var svo hundheppinn að vera rekinn úr stóli bankastjóra áður en fór að halla ískyggilega undan fæti, lán í óláni fyrir hann heldur betur! Bjarni sigldi til Noregs með allt sitt gull - 7 milljarða ISK að sögn DV - þar sem hann hefur eflaust skipt milljörðunum í klingjandi norskar krónur og geymt í öruggum banka.

Morgunblaðið hefur að ég best veit ekki séð ástæðu til að segja sérstaklega frá þessu, í fréttinni í DV segir Bjarni fjárfestinguna vera "sorgarsögu" og bætir því við að það væri óábyrgt af honum að greiða skuldina við Glitni til baka með sínu eigin fé!

Hann er jú ekki lagalega persónulega ábyrgur.

Svo þannig lagað er þetta engin sorgarsaga fyrir Bjarna, hann tók sáralitla áhættu og veltir tapinu af fjárfestingu sinni yfir á þá sem voru nógu vitlausir til að lána bankanum.

Kíkjum aðeins betur á fréttina:

Bjarni segir að lánið hafi verið tekið hjá Glitni í lok árs 2007 til að fjármagna kaup Imagine [eignarhaldsfélag í 100% eigu Bjarna] á 12 prósenta hlut í Glitni Property Holding, fasteignafélagi sem skráð var í Noregi, fyrir 970 milljónir króna

- „Illu heilli tók Imagine lán hjá Glitni um áramótin 2007-2008 til að kaupa 12 prósenta hlut í Glitni Property Holding. Lánið var í norskum krónum og voru bréfin keypt af bankanum. Um þetta leyti var markaðurinn að byrja að hrynja hjá félaginu. Til að gera langa sögu stutta þá gekk þetta bara illa og tekjurnar hrundu,“ segir Bjarni en Glitnir Property Holding var að tæplega 50 prósent leyti í eigu Glitnis eftir að Bjarni keypti í félaginu.

 

Bjarni hefur sjálfsagt verið síhikstandi í allan dag því fúkyrði og hneykslunarorð hafa flogið um netið. Skiljanlega. En missum ekki sjónar á því sem fréttin í raun og veru lýsir. Aðalatriðið er ekki það að Bjarni skuli sleppa með skrekkinn og fá afskrifað lán.

Fréttin lýsir dæmigerðum loftbóluviðskiptum í aðdraganda hrunsins; höfum í huga að Glitnir var pottþétt kominn í vandræði í lok árs 2007, hlutabréfaverð var búið að lækka nokkuð hressilega um haustið, en bankar og víkingar þoldu það illa, því allt var jú svo gírað.

Hvað er þá til ráða? Jú, grípa má til þess ráðs að selja áhættufjárfestingar - svo sem fasteignafélög - þegar nánast allir fasteignamarkaðir heims voru í þann mund að frjósa! Er einhver nógu vitlaus til að kaup aslíkt? Jú, ef hann fær lán fyrir því án nokkurrar áhættu. Með þessum gjörningi var hægt að koma fallandi bréfum úr viðkvæmu eignasafni bankans, en fá í staðinn skuld Bjarna við bankann sem á pappírnum leit miklu betri út, a.m.k. þar til einhver færi að spá í hvort traust veð væri fyrir skuldinni!

M.ö.o. Bjarni tók yfir fallandi bréf og bankinn fékk 800 milljóna skuld upp í lánasafnið sitt! Hvort Bjarni myndi greiða tilbaka lánið skipti í sjálfu sér ekki máli, þetta var 2007-kúlulán, þau greiðast ekki tilbaka fyrr en löngu seinna og bara ef kúlufjárfestingin skili arði.

Bjarni var að gera bankanum greiða. Verðið skipti hann litlu máli en þeim mun meira máli fyrir bankann, sem enn var skráður fyrir tæpum helming í fasteignafélaginu. Þeim mun meira sem Bjarni "greiddi" þeim mun meira virði var hlutur bankans og stærri skuldin í lánasafni bankans. Fyrir utan svo þóknun bankans fyrir svona lánaviðskipti, hvað skyldi vera, 1 eða 2% umsýslugjald, 16 milljónir?

Allir bankarnir voru á fullu í einmitt svona brelluviðskiptum, til að reyna að blása út eignasaöfn og búa til sýndargróða.  Með þessum hætti tókst þeim líka að blekkja fólk og sýna flottan árangur nánast allt fram að hruni.

Við skulum vona að rannsóknarnefndin, sérstakur saksóknari og FME rannsaki svona gjörninga í kjölinn. Ekki veit ég hvort akkúrat þessi umræddu viðskipti falli innan eða utan laga. Fyrir leikmann lítur út eins og verið sé að villa um fyrir markaðnum og bæta bókhald bankans með brellum.

Sjáum hvað rannsókn leiðir í ljós. Kannski Bjarni hafi rétt fyrir sér, að þetta endi sem raunveruleg sorgarsaga fyrir hann.

 

Sala til MAGMA vegna flopp laga?

Af hverju er verið að selja erlendu fyrirtæki hlut í jarðorkufyrirtæki? Jú, eins og margoft hefur verið sagt frá var Samkeppnisstofnun búin að kveða upp úr um að það væri brot á Samkeppnislögum að OR ætti svo stóran hlut í HS Orku.

Auðvitað vakna fullt af spurningum. Af hverju keypti OR þennan hlut sem hún má ekki eiga? Hvenær fóru þessi kaup fram? Við hverja er OR í samkeppni?

En umfram allt vaknar spurningin, af hverju er orkusala viðfangsefni Samkeppnisstofnunar? Er vit í því?

Þetta á sér skýringu í í lagabreytingum frá árinu 2003, en þá voru samþykkt ný raforkulög. Markmið þeirra var að "stuðla að þjóðhagslega hagkvæmu raforkukerfi og efla þannig atvinnulíf og byggð í landinu". Í því skyni áttu lögin að:

     1. Skapa forsendur fyrir samkeppni í vinnslu og viðskiptum með raforku, með þeim takmörkunum sem nauðsynlegar reynast vegna öryggis raforkuafhendingar og annarra almannahagsmuna.
   2. Stuðla að skilvirkni og hagkvæmni í flutningi og dreifingu raforku.
   3. Tryggja öryggi raforkukerfisins og hagsmuni neytenda.
   4. Stuðla að nýtingu endurnýjanlegra orkugjafa og taka tillit til umhverfissjónarmiða að öðru leyti.

 

Þeir sem uxu úr grasi fyrir 2003 héldu kannski að raforkukerfið hefði verið þjóðhagslega hagkvæmt fyrir árið 2003. Alla vega er ekki auðséð hvort raforkukerfið hafi orðir meira þjóðhagslega hagkvæmt síðan lögin tóku gildi.

Á heimasíðu Orkustofnunar má lesa um þessi markmið laganna:

Rafveiturnar hafa til þessa annast framleiðslu, sölu og dreifingu rafmagns til notenda. Frá byrjun ársins 2005 hafa stærstu notendur getað valið sér raforkusala en frá ársbyrjun 2006 gildir þetta valfrelsi um alla raforkunotendur.

• Fyrirtækin sem bjóða rafmagn á frjálsum markaði eru Hitaveita Suðurnesja, Fallorka, Orkubú Vestfjarða, Orkuveita Húsavíkur, Orkuveita Reykjavíkur, Orkusalan og Rafveita Reyðarfjarðar

Samkeppni á raforkumarkaðinum nær einungis til framleiðslu og sölu rafmagns en dreifing þess verður áfram sérleyfisstarfsemi en undir eftirliti Orkustofnunar. Þannig sér dreifiveita hvers svæðis um dreifingu raforku til notenda, en kostnaður við dreifinguna getur verið breytilegur eftir landsvæðum eins og verið hefur.

 

Skemmst er frá því að segja að hvað vaðar almenna raforkuneytendur hefur þetta verið algjört flopp, en einungis einhver örfá prósent hafa skipt um "raforkusala". (Hægt er gera verðkönnun á síðu Orkustofnunar og gat ég t.d. séð að ég gæti raunar sparað ríflega þrjúhundruð krónur á ári með því að kaupa rafmagnið mitt frá Orkubúi Vestfjarða. En rafeindirnar eru víst þær sömu.) 

Lögin eru ekta dæmi um ritsnilld samviskusamra embættismanna, þar má t.d. lesa:

Orkustofnun skal setja flutningsfyrirtækinu tekjumörk vegna kostnaðar við flutning á raforku til dreifiveitna annars vegar og vegna flutnings til stórnotenda hins vegar. Við setningu tekjumarka skal taka tillit til þess hvort tenging stórnotenda leiði eða hafi leitt til hagkvæmari uppbyggingar og nýtingar flutningskerfisins en ella væri.
Tekjumörkin skulu ákveðin út frá eftirfarandi viðmiðum:
   1. Kostnaði sem tengist starfsemi fyrirtækisins, þ.m.t. kostnaði vegna viðhalds, afskrifta á nauðsynlegum eignum til reksturs kerfisins, leigukostnaði vegna flutningsvirkja, kostnaði við orkutap, almennum rekstrarkostnaði og kostnaði við kerfisstjórnun.
   2. Arðsemi flutningsfyrirtækisins skal vera sem næst markaðsávöxtun óverðtryggðra ríkisskuldabréfa til fimm ára eða sambærilegra verðbréfa. Arðsemi reiknast sem hlutfall hagnaðar fyrir fjármunatekjur, fjármagnsgjöld og skatta (EBIT) og bókfærðs verðs fastafjármuna sem nauðsynlegir eru til reksturs kerfisins. Fastafjármunir þessir skulu vera þeir sem nýttir eru 31. desember 2004 og miðað við bókfært virði þann dag, ásamt nauðsynlegum nýjum fastafjármunum, sem síðar kunna að koma til.

 

 Ekki er sem sagt gert ráð fyrir meira frelsi en svo á þessum samkeppnismarkaði að mikið reglugerðarfargan þarf til að segja fyrir um leyfileg "tekjumörk", sem þarf svo að passa að farið sé eftir með eftirlitsstofnunum.

 Í athugasemdum með frumvarpinu að þessum lögum má lesa:

Frumvarp þetta byggist á nýjum viðhorfum í raforkumálum sem hafa verið að ryðja sér til rúms víða um heim á undanförnum árum. Meginefni þeirra felst í því að skilja í sundur náttúrulega einkasöluþætti raforkukerfisins (flutning og dreifingu) og þá þætti þar sem samkeppni verður við komið (vinnslu og sölu). Þannig hefur verið lagður grunnur að markaðsbúskap í raforkukerfi margra landa. Í ríkjum Evrópusambandsins hefur þróunin almennt grundvallast á tilskipun 96/92/EB um innri markað raforku. Með ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar 168/1999 frá 26. nóvember 1999 um breytingu á viðauka IV við EES-samninginn varð tilskipunin hluti af EES-samningnum. Ísland átti að innleiða efni tilskipunarinnar í íslenska löggjöf fyrir 1. júlí 2002.

En athugasemdirnar eru mjög ítarlegar og hef ég ekki getað gefið mér tíma til að fara gaumgæfilega í það plagg.

Hins vegar má ljóst vera þegar farið er yfir umræður á Alþingi um málið að þessi lög voru og eru óttalegur bastarður og í grunninn byggð á tilskipun Evrópusambandsins sem í upphafi var ljóst að ætti engan veginn við hér á landi. Var m.a. Einar Oddur Kristjánsson heitinn alfarið á móti þessari kerfisbreytingu, sem hann taldi ekki vera til neins gagns nema síður væri.

Hafa þessi lög verið til gagns?

Það væri gott að vita. Klárlega er það í huga flestra ferlegt að við nánast neyðumst nú til að selja úr landi hluta af orkuauðlindum vegna einhverra samkeppnisflækja, af völdum laga sem ekki er hægt að sjá að hafi neinu skilað.

Samþykktu kauptilboð Magma

Ekki rétta tækifærið til þjóðaratkvæðagreiðslu

Finnland var eitt þeirra ríkja sem var dæmt til að greiða stríðsskaðabætur eftir seinni heimsstyrjöld. Þeir voru dæmdir "í liði" þeirra sem töpuðu. Held reyndar að Finnar hafi verið eina þjóðin sem greiddi upp sína dæmdu skuld. Meira um þetta hér.

Auðvitað finnst flestum nú sem þá að þetta hafi nú ekki verið réttlátt, miðað við forsöguna og það hvernig Finnland dróst inn í stríðið, en svona fór nú samt.

Ég held hins vegar ekki að neinum hafi dottið í hug að halda þjóðaratkvæðagreiðslu í Finnlandi um það hvort greiða skyldi bæturnar. Það var ekki í höndum Finna að segja já eða nei.

 

Finnskir hermenn í seinni heimsstyrjöld

Orsök og afleiðing - prófessor á villigötum

Prófessor nokkur í mínum gamla háskóla heldur því fram að ein af orsökum bankahrunsins hafi verið "fautaskapur Breta".  Nú er að vísu liðnir 10 mánuðir síðan þetta gerðist, en man ég ekki rétt að tveir af þremur bönkum hafi hrunið áður en Bretar sýndu sinn "fautaskap"?

(Þessi sami prófessor heldur því líka fram að íslenska ríkið eigi ekki að borga krónu til breskra Icesave sparifjáreigenda. En það var einmitt ótti við akkúrat það sem var kveikjan að aðgerðum Breta.) 

Einhverjir halda kannski enn í þá trú að Bretar hafi fellt Kaupþing, ég hygg nú að þeirra aðgerðir hafi varla nema flýtt því um einhverja daga. Halda einhverjir enn - eftir að hafa séð gögnin úr lánabók Kaupþings - að bankinn hefði getað lifað af, ef ekki hefðu komið til aðgerðir Breta? Hvað ætli hefði tekið marga daga áður en allir Edge reikningar hefðu tæmst, ef bankinn hafði ekki fallið í sömu viku og Landsbankinn?

Þessi sami prófessor mun víst kenna í kúrsi í haust um bankakreppuna. Vonandi verður hann þá búinn að kynna sér af hverju bankahrunið varð.

En ég verð að segja eins og er, ég fer hjá mér, fyrir hönd míns kæra og góða háskóla.

Mín Reykjavík

Eins og vanalega náði ég ekki að sjá nema lítinn hluta alls þess sem ég hafði krossað við og prentað út á lista mínum yfir atburði Menningarnætur. Skemmti mér þó prýðilega og sá og upplifði heilmargt. Einhvern veginn fannst mér borgin öll í góðu skapi.

Dagurinn byrjaði á því að við kona mín röltum í regnstökkum út að Kirkjusandi til að hvetja áfram hlaupara og klappa fyrir þeim. Ég hef tekið þátt sjálfur nokkrum sinnum og veit hvað það er gaman og gefur mikið að fá hvatningarorð áhorfenda og það stóð heima, þau sem við kölluðum eftir og klöppuðum fyrir brostu út að eyrum og veifuðu tilbaka. Ég mæli eindregið með þessu fyrir þá sem ekki vilja eða geta hlaupið með sjálfir! Við misstum af þeim fljótustu en fylgdumst með töluvert hálfmaraþonhlaupurum á meðaltempói. Viðskiptaráðherrann Gylfi Magnússon var einn þeirra sem fór framhjá, ég þekki hann ekki persónulega en var feykilega ánægður með að fá hann í ríkisstjórn í janúar og hvatti opinberlega til þess hér á þessari síðu og Facebook vefnum að hann yrði áfram í stjórn eftir kosningar.

Um hádegisbilið var farið á kóræfingu en kórinn minn Söngsveitin Fílharmónía steig fyrstur á svið við gafl Söngskólans og ræsti mikla söngskemmtun sem þar var haldin nú í þriðja sinn á Menningarnótt, með fjölda kóra og milli atriða stjórnaði Garðar Cortes fjöldasöng áheyrenda.

Við röltum svo yfir í Utanríkisráðuneyti þar sem ég heilsaði upp á góða vinkonu og fyrrum skólasystur sem var að segja frá og kynna störf ráðuneytisins á sviði kynningarmála og fjölmiðlatengsla. Fyrr en varði vorum við svo komin inn á skrifstofu ráðherra þar sem Össur sjálfur tók á móti okkur. Ég var óviðbúinn þessu skyndilega "ráðherraviðtali" og sagði mest lítið, fannst  ég ætti að segja eitthvað mjög merkilegt um öll þau stóru og miklu mál sem ráðherrann þarf að glíma við og ég rausa stundum um hér fyrst þetta tækifæri gafst. Hann lék þó á alls oddi, gaf okkur konfekt, sýndi gestum forláta útskorna taflmenn og leyfðu yngismeyjum tveimur að prufa ráðherrastólinn.

Við þræddum svo Grettisgötuna, þar sem gömul og falleg hús voru kynnt og komum upp á Skólavörðustíg. Þar fórum við á fallega málverkasýningu hjá vinkonu og fyrrum kórfélaga Margréti Brynjólfsdóttur en skömmu seinna hófust þar ljúfir og skemmtilegir tónleikar söngkonu, píanista og sellista. Þetta voru þau Sólveig Unnur, Hilmar Örn og Victoria og fór þetta fram í penni stofu í heimahúsi og bauð húsfreyjan gestum og gangandi kaffi og hafði fyrr um daginn borið fram stafla af vöfflum.

Tónleikar á Skólavörðustíg og myndlistarsýning Margrétar.

Úti fyrir á Skólavörðustígnum var margt um manninn, fjölmargir sem ég þekkti, gamlir skólafélagar og nágrannar, fólk sem ég unnið fyrir í starfi mínu og fólk tengt mér ýmsum fjölskyldu- og vinaböndum. Niðri á Laugaveg rakst ég fyrir einskæra tilviljun á góðan vin sem er búsettur í útlöndum og gátum við sest og spjallað í portinu við Lækjarbrekku.

Eftir stutt hlé þar sem farið var heim og snætt og bætt á nokkrum lögum af hlýjum fötum var haldið aftur út. Við fórum í Dómkirkjuna og hlýddum á hreint út sagt frábæra tónleika fjögurra ungra og hæfileikra söngvara og píanista, sungu óperuaríur og söngleikjaperlur af mikilli list og með heilmiklum leikrænum tilþrifum! (Takk fyrir mig, Hallveig, Gissur Páll, Sólveig, Jón Svavar og Hrönn!) 

Við héldum út í myrkrið og á Ingólfstorg og hlýddum á Hjaltalín og Hjálma. Torgið fullt af fólki og skemmtileg og glaðvær stemmning. Um meter aftan við mig stóð formaður fjárlaganefndar og naut tónlistarinnar sem barst frá sviðinu. Sá þar lögreglustjórann Stefán Eiríksson á vaktinni með tveimur lögregluþjónum. Stefáni kynntist ég í menntaskóla þegar leiðir okkar lágu saman í málfundafélaginu. Hann var einn af skærum stjörnum sigursæls ræðuliðs MH en ég hélt mig meira bakvið tjöldin í stjórn málfundafélagsins. Mér finnst virkilega flott af Stefáni að taka virkan þátt í störfum lögregluliðsins og ganga vaktir úti á götu meðal fólksins. Hann fær prik fyrir það!

Flugeldasýningin setti lokapunktinn á skemmtilegan og vel heppnaðan dag. Flott að vanda, gaman að heyra þúsundir fólks á öllum aldri breytast í hrifnæm börn og stara hugfangin á litadýrð þessarar ævagömlu efnafræði og segja Váááá í kór! Um 100.000 manns voru víst í bænum um þetta leyti eða tæplega þriðjungur allra landsmanna. Má geta þess, fyrir þá sem sjá á eftir peningum sem fara í flugelda sem fuðra upp, að sú fína skemmtun kostaði nú ekki nema 25 krónur á hvern haus sem á horfði.

Þetta var góður dagur. Ég var stoltur af borginni minni og glaður að sjá hversu margir eru tilbúnir að leggja á sig svo aðrir geta notið. Á svona degi hittast ráðherrar, þingmenn, skólakrakkar og popparar og heilsast og skemmta sér saman og ýta til hliðar áhyggjum og erli dagsins. Þrátt fyrir það hvað við erum ófullkomin, óþolinmóð og amatörar í svo mörgu og að hér er allt í skralli og er þetta mitt galna samfélag. Hér vil ég búa áfram, en ekki stinga af til Noregs eða annað útí heim og fara á nýjan byrjunarreit, fjarri vinum, kunnuglegum andlitum og götum. Ég vona innilega að sem fæstum finnist þau tilneydd að hverfa á brott.

Ég vil leyfa mér að vona að með svona jákvæðu hugarfari og samstöðu á öllum dögum, eins og við sýndum á laugardag, hljótum við að komast í gegnum hremmingarnar framundan.

Meðvituð stefna Kaupþings að leika á kerfið?

Horfði á Kaupþingsmyndbandið umtalaða. Get svo sem fáu bætt við það sem aðrir hafa sagt, auðvitað var þetta fyrst og fremst hugsað sem svona "pepp", svipað og þegar fyrirtæki drífa starfsmenn í flúðasiglingar til að efla liðsandann. (Auðvitað hafa flúðasiglingar ekki þótt nógu "kúl" fyrir stjórnendateymið í Kaupþing, vafalaust hafa þau farið í fallhlífastökk í Nepal í staðinn, eða eitthvað álíka. Myndbandið umrædda var víst frumsýnt á starfsmannafundi í Nice á frönsku rívíerunni.)

En eins og Berlingske bendir á er þetta vissulega "tragikomiskt" á að horfa núna eftir á, yfir rjúkandi rústum bankans.

Eina setningu hnaut ég sérstaklega um í sjálfbyrgingslegum texta myndbandsins:

We think we can continue to grow the same way we always have by outwitting bureaucracy

Sem sagt, það að "leika á kerfið" - FME, Seðlabanka og aðra eftirlitsaðila - var meðvituð stefna bankans, &#39;part of the game&#39;.

Akkúrat þegar þessi texti er lesinn birtist myndskeið úr kvikmyndinni Matrix, þar sem vondi kallinn &#39;Agent Smith&#39; margfaldast með ógnarhraða. Smith margfaldaðist náttúrulega ekki í alvörunni í myndinni, myndin fjallaði um sýndarveruleika. Eins og sá heimur sem Kaupþing lifði í. Skondin tenging.

Og bankastjórinn fyrrverandi telur sig alls ekki skulda þjóðinni neina afsökunarbeiðni. Sjáum nú til hvað hann segir að ári liðnu eða svo þegar frekari rannsóknir á hruninu liggja fyrir...

Svona margfaldaðist Kaupþing, að eigin sögn.

Gamalt Kaupþingsmyndskeið vekur athygli

Stærðfræði handa bloggurum (og þingmönnum) úr máladeild - "Ragnars-Halls-ákvæðin"

Það er að mínu mati gott mál að Alþingi hlustaði vel á röksemdir Ragnars Hall og fleiri lögfræðinga og að fyrirvarar fjárlaganefndar taka á þeim atriðum.

Sumir líta svo að Ragnar Hall sé að krefjast einhvers konar "ofurforgangs" íslenska tryggingasjóðsins, sbr. blogg Marðar Árnasonar fyrir skemmstu, þar sem segir:

Ragnars-Halls-ákvæðin kynnu hinsvegar að standa í Bretum og Hollendingum, vegna þess að þar er farið útfyrir samningsrammann, sýnist leikmanni að minnsta kosti, og verulegt fé undir. Þetta kynni að setja samningana í uppnám, og þarna reynir sannarlega á yfirlýstan góðan vilja viðsemjenda okkar og á þær óskir bandamanna að loka Icesave-dæminu. Þingið tekur verulega áhættu með þessu ákvæði. Á hinn bóginn virðast Bretar og Hollendingar ekki eiga mikið á hættu, því ofurforgangurinn sem um ræðir er hvergi í lögum, íslenskum eða evrópskum, heldur aðeins til í praxís sumra þrotabústjóra hér gagnvart aðallega einum aðila, Ábyrgðarsjóði launa.

 

Ég tel einsýnt að Mörður hefur ekki lesið röksemdir Ragnars, eða þá ekki skilið þær. (Hrokafull fyrirsögn mín er fyrst og fremst skot á hann og aðra sem mynda sér skoðun á þessu án þess að reyna að skilja það, biðst afsökunar ef ég móðga aðra máladeildarstúdenta :-)

Ragnar var alls ekki að krefjast þess að íslenski tryggingasjóðurinn fengi einhvern ofurforgang, heldur var Ragnar að benda á að með tryggingum Breta og Hollendinga umfram lágmarkstrygginguna uppá 20.000 Evrur fellur meira á íslenska ríkið en því ber að greiða.

Ragnar skýrði þetta ágætlega með dæmum, en helstu grein hans má finna hér og ég hef skrifað um þetta áður. Ég skal reyna að skýra þetta aftur, svo jafnvel Mörður Árnason skilji:

Segjum nú að breskur sparifjáreigandi hafi átt 50.000 evrur á IceSave reikningi. EF íslenski tryggingasjóðurinn hefði haft nægt fé til að greiða þeim manni strax að minnsta kosti 20.000 evrur þyrfti íslenska ríkið ekkert að hugsa frekar um málið.

Nú var svo ekki, segjum til einföldunar að í sjóðnum hafi verið 0 evrur til handa manninum.  Þurfti því sjóðurinn að fá lán hjá ríkinu til að standa við lágmarksskuldbindingu (sem ríkið aftur fékk lánað hjá breska ríkinu).  Sem sagt, sjóðurinn fær lánaðar 20.000 evrur frá íslenska ríkissjóðnum og fellur sú upphæð á íslenska ríkið, sem á samsvarandi kröfu í þrotabú Landsbankans.

Breska ríkið ákvað hins vegar einhliða að veita manninum umframtryggingu, upp að 50.000 Evrum. Breska ríkið lætur því manninum í té 30.000 evrur ofan á þær 20.000 sem hann fyrst fær. Reikningseigandinn er því búinn að fá alla sína peninga tilbaka.

Segjum nú að helmingur - 50% - náist úr þrotabúi bankans upp í kröfur. Þannig eiga kröfuhafar almennt rétt á að fá helming upp í sínar kröfur. Hver innistæðueigandi ætti því að fá helming af sinni innistæðu tilbaka en að lágmarki 20.000 evrur samkvæmt evróputilskipuninni. Hvernig á að skipta þeim 25.000 evrum sem koma uppí þessa innistæðu?

Íslenska ríkið á 20.000 EUR kröfu, hið breska 30.000 EUR kröfu. (Ef ekki hefði komið til umframábyrgð breska ríkisins væri sú krafa innstæðueigandans, heildarkröfur eru þær sömu.)

Ef hægt hefði verið að fá þessa peninga strax út úr þrotabúinu hefði maðurinn sjálfur fengið þá, og íslenska ríkið væri stikkfrí, því hann hefði fengið meira en 20.000 evrur. Breska ríkið hefði svo greitt honum 25.000 evrur til að hann fengi samtals 50.000 evrur greiddar. með öðrum orðum: 0 evru kostnaður á íslenska innstæðusjóðinn/ríkið en 25.000 evru kostnaður á breska ríkið.

En samkvæmt IceSave samningnum eru allar kröfur jafnréttháar, svo upphæðinni verður skipt á milli kröfuhafa í hlutföllunum 2:3; íslenska ríkið fær tilbaka 2/5 af 25.000 EUR upphæðinni eða 10.000, breska ríkið fær 3/5 eða 15.000.

Það sem Ragnar bendir á að með því að gera kröfur íslenska innstæðusjóðsins og breska ríkisins jafn-réttháar þá saxast á þá upphæð sem ella kæmi tilbaka til íslenska ríkisins vegna þess að breska ríkið gaf umframábyrgðina. Sem sagt, íslenska ríkið (við íslenskir skattgreiðendur) þarf að greiða meira vegna einhliða ákvörðunar breska ríkisins um hækka lágmarksendurgreiðslu til innstæðueigenda umfram lágmarkið sem Evróputilskipunin kveður á um.

Er það sanngjarnt og eðlilegt? 

Ef breska umframtryggingin kæmi ekki til ætti innstæðueigandinn sjálfur 30.000 kröfu í þrotabúið. Ef sú krafa er jafnrétthá kröfu íslenska tryggingasjóðsins fær innstæðueigandinn 15.000 evrur tilbaka til viðbótar við upphaflega 20.000 greiðslu. Þá væri hann samtals búinn að fá 35.000 evrur í sinn vasa, 10.000 evrum meira en ef hægt hefði verið að gera upp þrotabúið strax.

Á lágmarksgreiðsla úr tryggingasjóðnum að vera greiðsla uppí þann hluta sem innstæðueigandi fær úr þrotabúi bankans eða á greiðslan að koma sem viðbót? Um það snýst sú óvissa sem Ragnar bendir á.

Þetta er það mikilvægt mál að úr því hlýtur að þurfa að fá skorið.